http://www.diw.go.th/hawk/showinfo.php?id=171

กรมโรงงานอุตสาหกรรม (กรอ.) มีหน้าที่ควบคุม ดูแลรับผิดชอบด้านความปลอดภัยการใช้หม้อน้ำที่เป็นอุปกรณ์สำคัญในระบบไอน้ำซึ่งเป็นระบบผลิตพลังงานความร้อนในโรงงานอุตสาหกรรม โดยในวันที่ ๕-๑๒ เม.ย. ๒๕๕๖ พม่าจะหยุดส่งก๊าซอาจทำให้เกิดผลกระทบกับปริมาณการผลิตไฟฟ้าที่ใช้ก๊าซธรรมชาติ ในขณะที่โรงผลิตไฟฟ้าจากเชื้อเพลิงอื่นๆจะต้องเริ่มเดินเครื่องจึงอาจเกิดอุบัติเหตุร้ายแรงในโรงงานได้ถ้ามีเหตุไฟฟ้าดับ ดังนั้น ผู้ควบคุมหม้อน้ำต้องมีความรู้ และประสบการณ์ เพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดความเสียหายอันตรายต่อชีวิตและทรัพย์สิน ในกรณีเมื่อเกิดไฟฟ้าตก ไฟฟ้าดับหรือไฟฟ้าไม่เสถียร  ผู้ที่มีความรับผิดชอบหม้อน้ำพึงจะควรระวังป้องกันได้ดังนี้

               1. หม้อน้ำมันร้อน (Thermal Fluid Heater, Hot oil Boiler)ที่ใช้เชื้อเพลิงแข็ง
เมื่อไฟตก ไฟดับหรือไฟฟ้าไม่เสถียรอาจทำให้ปั๊มหมุนเวียนน้ำมันร้อนหยุดทำงาน ซึ่งจะทำให้น้ำมันในคอล์ยร้อนหยุดการไหลเวียน แต่ยังรับความร้อนจากเชื้อเพลิงแข็งที่ยังติดไฟตลอดเวลาน้ำมันจึงอาจร้อนจัดจนเกิด Overheat น้ำมันจะมีการขยายตัว ในกรณีที่น้ำมันร้อนจัด อาจเดือดและเกิดการขยายตัวอย่างรวดเร็วทำให้น้ำมันร้อนล้นถังรับการขยายตัวออกมาสัมผัสกับอากาศอุณหภูมิที่สูงจัดของน้ำมันร้อน สามารถเกิดการติดไฟเองอัตโนมัติ โอกาสเกิดไฟไหม้โรงงานจะสูงมาก

การป้องกัน ติดตั้งอุปกรณ์ความปลอดภัยและปฏิบัติให้ถูกต้องตามกฎหมายประกาศ อก.เรื่องอุปกรณ์ความปลอดภัยสำหรับหม้อน้ำและหม้อต้มที่ใช้ของเหลวเป็นสื่อนำความร้อน โดยอาจติดตั้งระบบไฟฟ้าสำรอง หรือติดตั้งปั๊มหมุนเวียนน้ำมันที่ขับด้วยเครื่องยนต์ซึ่งเป็นระบบสตาร์ทอัตโนมัติเมื่อไฟฟ้าดับจัดให้มีผู้รับผิดชอบเฝ้าระวังและดูแลระบบดังกล่าวให้พร้อมใช้งานตลอดเวลา และเมื่อเกิดไฟฟ้าดับ ควรดับเปลวไฟและขจัดเชื้อเพลิงออกจากเตาโดยเร็ว

               2. หม้อน้ำและหม้อน้ำมันร้อนที่ใช้ก๊าซหรือน้ำมันเป็นเชื้อเพลิง
เมื่อไฟตก ไฟดับหรือไฟฟ้าไม่เสถียรจะทำให้เปลวไฟในห้องเผาไหม้ดับลง การดับที่ไม่เป็นไปตามขั้นตอนปกติ อาจทำให้มีก๊าซเชื้อเพลิงหรือน้ำมันที่ผสมกับอากาศในสัดส่วนที่ไม่ถูกต้องตกค้างอยู่ในห้องเผาไหม้จำนวนมากโดยมีความร้อนที่สะสมในห้องเผาไหม้เป็นแหล่งจุดไฟ (Ignition Source) หากมีการสตาร์ทเตาใหม่ทันทีที่มีการป้อนลมเพื่อไล่ก๊าซหรือไอเชื้อเพลิงที่ตกค้างอาจเกิดการระเบิดในห้องเผาไหม้ได้

การป้องกัน ห้ามจุดเตาซ้ำหลังไฟตกหรือไฟดับทันที ควรรอให้เตาเย็นลงอย่างน้อย ๑๕ นาทีหรือจนกว่าจะมั่นใจว่าความร้อนในเตาไม่ทำให้เกิดการจุดระเบิด และต้องไล่ก๊าซหรือไอน้ำมันที่ตกค้างออกจากเตาให้หมดก่อนจุดเตาใหม่

               3. ข้อควรระวังเกี่ยวกับปฏิกิริยาเคมี
ปฏิกิริยาเคมีใดๆที่ทำให้เกิดความร้อน และต้องมีการหล่อเย็นหรือระบายความร้อนออกจากระบบเมื่อไฟตก ไฟดับหรือไม่เสถียร อาจทำให้ระบบระบายความร้อนหยุดทำงาน ส่งผลให้ถังปฏิกิริยาเกิดการOverheat และเกิดการขยายตัวของของเหลวจนล้นภาชนะบรรจุ , เกิดการเดือดหรือเปลี่ยนสถานะจากของเหลวเป็นก๊าซเกิดความดันที่สูงขึ้นจนภาชนะบรรจุแตกชำรุดหรืออาจเกิดการติดไฟของสารเคมีขึ้น หรือเกิดการเปลี่ยนแปลงทางเคมีที่มีผลกระทบกับคุณภาพของผลิตภัณฑ์อาจเกิดของเสียที่ไม่ตั้งใจ กระทบต่อการเก็บและการทำลายของเสีย

ข้อมูลโดย : สำนักเทคโนโลยีความปลอดภัย กรมโรงงานอุตสาหกรรม